hari maga

parisara vinaazaya valakaa, aarþhika haa samaajika vixamaþaa ðurukara, saaðhaaraNa samaajayak apa mavbimata uðaakara gaþa hækkee, 1832 ðii aarambhavuu palaaþ navayee kûþima maayim beðiima ahoosikara, ee venuvata, parisaraaþmaka maayim sahiþa (ikolojikal bavundariis) jana sabhaa namæþi sammuþi ðeezapaalana eekaka pihituvaa gæniimen ya. eya hari maga hevaþ bauððha maðhyama praþipaðaavaya.

2009-04-11

paLaaþ paalana sabhaa ahoosi karanna!

ðamiLa aakramaNikayangee abhipraayayan muðunpaþ karagæniimata apata ðiya hæki praðhaanama upakaaraya þamaa paLaaþ paalana sabhaa þava ðurataþ þabaa gæniima. lákaavee siyaLuma ðeezapaalana pakxayan ekaGa vunaa 13A yana vyavasþhaa pariccheðayata avanaþavanna. eeka þamaa ðamiLa aakramaNikayangee vizaalama ðinuma. ee anuva yam ðinaka ovunta hækivenavaa balen hoo upaaya maargayen hoo þamangee paLaaþ maðhyama raajyayen ven kara svaaðhiina raajya pihituvaa ganna.
Devolution kiyana vacanayee þeeruma hoÐin saLakaa nobæluu ðeezapaalakayan viðeezikayangee balakiriimata yatavii aða ee ee paLaaþ saÐahaa svaaðhiina balayan ðiimata yaþna ðaranavaa. eyin bhayaanakama eka þamaa paLaaþ valata þamangeema polis ðepaarþameenþu labaa ðiimen ee balaya maðhyama aaNduvata næþi vii yææma. meya þamaa paLaaþ aaNduvakata niiþyaanukuulavama þamangeema aarakxaka hamuðaavak saðaagæniimata maga paaðaa ðiima.
mee gæna suLuven siþaa balamu. hiþanna nægenahira paLaaþee aaNduvata avazya venavaa heLayan ee paLaaþen pituvahal karanna. ovun ee saÐahaa karannee paLamuva síhalayanta suukxmava hirihæra kiriimayi. "apata karuNu sæLavunaa ahaval aya yam yam niiþi viroðhi ðeeval kaLa vaga. ee nisaa ee aya aþ adáguvata gaþþaa. namuþ saakxi maði nisaa niðahas kaLaa." mesee noyek viðihata heLayanta nikarunee baaðhaa æþi karana vita ovun þama paðíciya venas kara an paLaaþ valata yaama siðuvenavaa æþa.
mee viðihata heLayan pannaa gaþþaata pasu ee paLaaþ paalakayanta kiyanna hækiyaava enavaa ee paLaaþ vala væsiyangee oonææepaakam heLayangee eevaata vadaa venas vaga. ee nisaa yam yam vizexa avazyaþaavayan saÐahaa ovungee ævæsikam vadaa hoÐin þeerum ganna pitarataval samaga vizexa sambanðhaþaa þabaa gæniima yogyaya kiyaa kiyanavaa æþi. polis hamuðaavata aayuðha avazyayi, namuþ maha aaNduvata muðal næþi nisaa eevaa ara pera kivuu miþra ratavalin labaa gaþa hæki bavaða kiva hæki ya. ee vageema kiyanna puLuvan apee aarakxaka niLaðhaariin puhuNu kiriima saÐahaa pitarata vizexajçayan (military advisers) genvanavaa kiyaa kiyannaþ. iþí maa mee kivuu ðee obee siþen þava ðurataþ ðigata siþaa balanna. ena pota mona vageeða kiyaa þeerum ganna evita hiþaaganna puLuvan veevi.
bahu janayaata noþeerena basin livuu vyavasþhaavakata balaya kohen‌‌‌ða læbennee?
"There are, in a sense, three "constitutions" involved: (vyavasþhaa þunak) The first the constitution of nature (svabhaava ðharmaya) that includes all of what was called "natural law." The second is the constitution of society, (jana sammaþa caariþra ðharma) an unwritten and commonly understood set of rules for the society formed by a social contract before it establishes a government, by which it establishes the third, a constitution of government (aaNdukrama vyavasþhaava) ...It is possible for provisions of a written constitution of government to be "unconstitutional" if they are inconsistent with the constitutions of nature or society. --Orestes Brownson (1803–1876)
bravnsan kiyana viðihata aða lákavee sampuurNa vyavasþhaavama karuNu ðekaka heeþuven vyavasþhaa virooðhi vee: 1. asvaabhaavika anðamin rata 'paLaaþ' kiyaa bhinna kara þibiima 2. janayaata aaveenika novuu noþeerena basakin liyaa þibiima.
apita oonee prajaaþanþravaaðii rajayakuyi. apita oonee gamee api ðækalaa, kaþaakaralaa þiyena kenek api venuven niiþi saðana sammanþraNa sabhaava þula apava niyoojana karannayi. kavaðaavaþ muNagæsii næþi loku lokkangen apata velaa þiyennee hoÐak nova varaðakmayi. ee nisaa, 1970 gaNanvala aLuþin sæðuu vyavasþhaava ahoosi kara síhalayaata þeerena síhala basin livuu þama þaman ðannaa haa þama þaman laGa vasana vasana ayavalun ee þama þaman venuven paalana maNdalayehi niyoojana kiriimata yæviya hæki vyavasþhaavak liyaa balapaþ kaLa yuþuyi. kisima viðihaka paLaaþ aaNdu æþi kiriima vyavasþhaavenma vælakiya yuþuyi.