hari maga

parisara vinaazaya valakaa, aarþhika haa samaajika vixamaþaa ðurukara, saaðhaaraNa samaajayak apa mavbimata uðaakara gaþa hækkee, 1832 ðii aarambhavuu palaaþ navayee kûþima maayim beðiima ahoosikara, ee venuvata, parisaraaþmaka maayim sahiþa (ikolojikal bavundariis) jana sabhaa namæþi sammuþi ðeezapaalana eekaka pihituvaa gæniimen ya. eya hari maga hevaþ bauððha maðhyama praþipaðaavaya.

2014-12-27

es. dii baNdaaranaayaka 1956 ðii kala illiima haa 2015 janaaðhipaþi mæþivaraNaya

lovama nosiþuu lesa 1956 ðii canðayen ðinuu es dabliv aar dii baNdaaranaayaka mahaþaa þama jçaaþi puþrayek vuu  gampaha manþrii es dii þaruNayaava þama nivasata kæÐavuuyee ohuta æmaþiðhuurayak bhaaraðiimata siþaagenaya. bohoo ðuxkara ðeezapaalana gamanakin pasu agamæþi kamata paþ‌vuu es dabiliv maviþa karavuu yoojanaa ðekak es dii genaaveeya. ekak nam síhala haa ðemala bhaaxaavalin kaþaa karana aya vizaala pirisak vahaama aaNduvee lipikaru rakxaa saÐahaa baÐavaa gæniimaya. anik yoojanaava nam viruððha pakxayaþ aaNduvata sahabhaagiikara gæniimaya. mee ðekama praþikxeepa vunu nisaa es dii æmaþikamak bhaaragæniimaða praþikxeepa kaleeya. 1956 sita 2014 ðesæmbar vanaþuru lákaavee pirihiimata praðhaanama heeþuvak‌ vunee síhala mahajaaþiya nil haa kola vazayen ðekata beðiimaya. nosiþuu anðamata kola pakxayee sabhaapaþi nil pakxayee mahaleekamva janaaðhipaþi apeekxakayaa vazayen piLigæniima lákaavata læbuNa vesvalaagaþ bhaagyayaki.

1956 ðii mahajana eksaþ peramuNa aasana 60 k þaraGakara in 51 k ðinaagaþþeeya. eksaþ jaaþika pakxaya aasana 76 k þaragakara ðinaagaþþee aasana 8 k pamanaya. mee anuva maepe ratee canða siyeeta 39.52 k ða ejaapaya 27.91 k ða labaagaþþeeya. 1977 ðii zriilánipa aasana 147k þaraGakara ðinaagaþþee aasana 8 k pamanaya. ejaapa aasana 154 k þaragakara aasana 140 k ðinaagaþþeeya.  ratee canða praþizaþa vuuyee zrii lákaa 29.72 haa ejaapa 50.92 yanuveni. mee anuva 1956 ðiiþ 1977 ðiiþ viruððha pakxaya (vaamaázika pakxa næþuva) ratee siyeeta 30 ka pamana kotasak niyoojanaya kaleeya.

1989 canðayeeðii, aLuþ canða kramaya yataþee (ðisþrik, manaapa, pakxa læyisþuva) kola haa nil pakxa ðeka avasaana varata þani pakxa vazayen penii sitiyeeya. kola paata aasana 110k (boonas aasana næþuva) haa ratee canða valin siyeeta 50.71 k ða nil paata aasana 58 k haa siyeeta 31.9 k labaagaþþeeya. 1994 ðii kola þaniva iðiripaþ vuvaþ nila aavee san‌ðhaanayak vazayeni.  nil san‌ðhaanaya aasana 91 (boonas aasana næþiva) haa siyeeta 48.94 k ða kola paata aasana 81 haa siyeeta 44.04 k ða labaagaþþeeya. in pasuva pævæþ‌vuu paarlimeenþu mæþivaraNa (2001, 2004 haa 2010) valaðii nil haa kola þaniva canða illuvee næþa. kola, yuu en ef naminða, nila, yuu pii ef ee naminða san‌ðhaanagaþa viya. 

aða vanavita kola haa nil pakxa ðeka aþara, 1956 ðii þibuNaa væni venasak næþa. 1956 ðiþ aarþhika praþipaþþivala eþaram venasak noviiya. síhala ðeezapaalakayin huðek þamangee aaþmaar‌þhakaami kama nisaa, rata gæna noþakaa ekinekaa maraa ganimin ratavæsiyaata vixa pevuu bavata hoÐama uðaaharaNaya nam 1958 ðii kola pakxayee jee aar visin ðemala bhaaxaavata saaðhaaraNayak kiriimata nil pakxaya genaa niiþiyata viruððhava giya peLapaaliyaþ, 1966 ðii jee aar visin ema niiþiyama kriyaavata nægiimata regulaasi genaavita nil haa raþu pakxa giya peLapaaliyaþ yana siðuviim ðekaya. 1958 ðii nuvara balaa giya jee aar gee peLapaaliya balayen nævæþ‌vuu es dii ta iBulgoda viirayaa yayi namak patabæÐuNu aþara 1966 peLapaaliyata polisiyen vediþabaa haamuðurunamak apavaþ‌vuneeya. raþu síhalayingee miita samaana kriyaavak nam eka bhaaxaavak rataval ðekak, bhaaxaa ðekak nam eka ratak yana kolvingee kaþaava ohu visinma 1972 ðii venas kiriimaya.

síhala mahajaaþiyee ðeezapaalakayingee mee kæþa hæsiriima nisaa in ayuþu prayoojana gæniimata 1960 sitama ðemala pedaral vaaðiintaða, 1994 vanavita muslim anþavaaðiinta ða idak læbuNeeya. síhala nil haa kola agamæþivaru ratata haa síhala jaaþiyata haanikara givisum 1957 haa 1965 ðii aþsankalee mee nisaaya. síhala bauððhayinta vana balavaþ asaaðhaaraNa iðiriyee janaaðhipaþivaru ðemala haa muslim naayakayin kiyaagannavungee pitipassa iBinneeða mee nisaaya.

raajya seevayata senaGa baÐavaa gæniimee æþi samaajavaaðayak næþa. in vennee akaaryakxamabhaavaya þavaþ vædiviima pamanaya. mee hæra an sææma aþinma mahinða raajapakxa aaNduva haa ranil vikramasíha pakxayee venasak næþa. balayata æþi kææðarakama nisaa ðepæþþee sitimin ratavæsiyaa gam mattamin bheeða bhinna kiriima hæra movungen æþi seþak næþa. 2015 ðii ena paarlimeenþu mæþivaraNayeeðii nil kola ekaþuva rata gæna siþiimata avasþhaavak læbii æþa. ratee ðæn avaðiva æþi síhala bauððha balaveegaya jaaþika heLa urumaya harahaa mevæni nil kola samaGiyakata yomuvunoþ venama þunvana balaveegayak avazyavannee næþa.

jee aar jayavarðhana mahaþaa nil kola ekaþuvakata 1974/1975 ðii yoojanaa kalabava ðæn bohoo ðenaata amaþakaya. nil pata, kola venuvata raþupaata haa ekaþuviimen kisivekutavaþ yahapaþak noviiya. aniþ aþata aða nil-kola ekaþuvak æþivanavaa nam bohoo javipe paakxikayinða iita sahayoogaya ðenavaa nisækaya. rata hari magata gena yanavaa nam javipeta vennee aða samasamaaja komiyunist pakxavalata vii þibena ðeemaya.  13 sázoðhanaya ahoosi kara ratata piLikaavakva æþi palaaþ sabhaa næþikaloþ ee nisaama ratee bohoo prazna visaÐenu nisækaya.

canðrasiri vijayavikrama
ðesæmbar 27, 2014

0 Comments:

Post a Comment

Subscribe to Post Comments [Atom]

<< Home